suriye kürdistanı ne demek?

Suriye Kürdistanı, Batı Kürdistan¹²³⁴ veya Rojava (), Suriye'nin kuzeyinde ve doğu kesiminde çoğunlukla Kürtler olmak üzere Arap, Çerkes, Süryani⁵ ve Türkmenlerin⁶ yaşadığı bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Kürdistan'ın, Suriye sınırları içinde kalan kısmını tanımlar. PYD tarafından bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ilan edilmiş; fakat Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır.⁷

Tarihçe

Tarih öncesi dönem

Bereketli hilalde yer alan Suriye Kürdistanı'nda Tell Halaf gibi neolitik dönem arkeolojik sitleri bulunmaktadır.

İmparatorluklar

Rojava, tarihi boyunca Hitit, Mitanni, Asuri, Ahameniş İmparatorluğu, Grek, Arsak Krallığı, Roma İmparatorluğu, Part İmparatorluğu, Sasaniler, Bizans İmparatorluğu, Abbasiler, Osmanlılar ve Fransa tarafından yönetildi.

Suriye

20. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde patlak veren Süryani ve Ermeni Kırımı döneminde birçok Süryani ve Ermeni bölgeye sürgün edilmiş, Şeyh Said İsyanı ardından da bölge Kürt göçü almıştır.

Suriye devleti, sınırları içerisinde ikamet eden Kürtlere 1962 yılından beri vatandaşlık hakkı tanımamaktadır.⁸ Aynı zamanda bu bölgeyi Araplaştırmak için bir Arap Kuşağı inşa etmeye çalışmış ve 1963'te Baas Partisi hükûmeti de "Cezire'nin Araplığını koruma" sloganını kullanarak Araplaştırma politikasını sürdürmüştür.⁹

Suriye İç Savaşı ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi

Toponimi

Rojava ¹⁰(Kürtçe: Rojavaya Kurdistanê, rojava "Batı" anlamına gelir) Batı Kürdistan ya da Suriye Kürdistanı olarak bilinir.

Coğrafya

Rojava Türkiye sınırı boyunca Dicle'nin batısında yer almaktadır. Cezire Bölgesi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile komşudur. Cezire kantonu petrol kaynaklarının bulunduğu bir noktada bulunur. Cezire ve Fırat Bölgesi arazi bakımından çoğunlukla düzlüklerden oluşur, Afrin Bölgesi ise dağlık bir araziye sahiptir.¹¹

İklim ve bitki örtüsü

Bölgede soğuk ve kurak kışlar, sıcak, bulutsuz yazlar görülür. Çoğunlukla düzlük olması bu sayılan iklimsel sonuçları doğurur. Irak ve Türkiye sınırı boyunca uzanan kuzeydeki dağlık bölgeler, yoğun kar yağışı altındadır.

Rojava'nın topoğrafik ve dağlık yapısı nedeniyle, ülkede bitki örtüsü olarak genellikle bozkır olmakla birlikte yer yer orman görülür. Bölgenin kuzeyindeki dağlık bölgede kavak, söğüt ve meşe ağaçları bulunur. Güneyinde ise genelde çöl ağaçları olan hurma ve palmiye ağaçları vardır.

Ekonomi

Rojava'nın ekonomisini petrol ihracatı ve tarım oluşturmaktadır.¹²¹³

Tarım

Koyun, tahıl ve pamuk var.¹⁴ Tarımı geliştirebilmek için gübre gerekiyor.¹⁵

Ticaret

Petrol ve gıda üretimi talebi aştığı için ihracatın önemli bir kısmını karşılamaktadır.¹⁶ Güvenlik gerekçesi ile Türkiye ile olan sınır kapılarından gerçekleştirilen ticaret sınırlıdır.¹⁷

Eğitim

Kürtçe, Arapça ve diğer azınlık dillerinde eğitim yapılmaktadır.¹⁸

Kültür

Rojava'nın kültürü Mezopotamya kültürü, İslam dini ve geleneksel Arap ve Kürt kültürü etrafında biçimlenmiştir. Buna karşın, Rojava çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir. İslam etkisi Arap ve Kürt kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.

PYD tarafından jineoloji öğretilmektedir.

Demografi

Rojava halkının çoğunluğu Kürtlerden oluşmaktadır.¹⁹ Cezire Kantonu'nda az sayıda Arap yerleşim yeri vardır. Cezire Kantonu'nda Süryaniler de bulunmaktadır. Türkmenler, Çerkesler(anayasa), Yezîdîler²⁰²¹, Ermeniler de bölgedeki azınlık halkardandır.

Mülteciler

Rojava'da iki milyon mülteci bulunmaktadır.²²

Nüfus bakımından büyük şehirler

2004 Suriye nüfus sayımına göre Rojava'da nüfusu on binden fazla olan şehir ve kasabaların listesi:²³

Türkçe Adı	Kürtçe Adı	Arapça Adı	Nüfus	Kanton
Haseki (Hasiçi)	Hesîçe	الحسكة	319.641	Cezire Kantonu
'''Kamışlı	Qamişlo	القامشلي	184.231	Cezire Kantonu
'''Münbiç	Mabuk	منبج	99.497	Şahba Kantonu
'''El-Bab	El-Bab	الباب‎‎	63.069	Şahba Kantonu
Tabka	Tabqa	الطبقة	62,425	Kobani Kantonu
Resulayn	Serêkanî	رأس العين‎	55.247	Cezire Kantonu
'''Mürşitpınar (Arappınar)	Kobanî	عين العرب	44.821	Kobani Kantonu
'''Afrin	Efrîn	عفرين	36.562	Afrin Kantonu
Amudiye	Amûdê	عامودا	26.821	Cezire Kantonu
Deyrik	Dêrika Hemko	المالكية	26.311	Cezire Kantonu
Tel Rıfat	Arpêt	تل رفعت	20.514	Afrin Kantonu
Kubur el Bid	Tirbespî	القحطانية	16.946	Cezire Kantonu
Şeddade (Şeddadi)	Şeddadê	الشدادي	15.806	Cezire Kantonu
Muabbada	Girkê Legê	المعبدة	15.759	Cezire Kantonu
Tel Abyad	Girê Spî	تل أبيض	14.825	Kobani Kantonu
El Seba ve Arbayn		السبعة وأربعين	14.177	Cezire Kantonu
Cenderes	Cindarêsê	جنديرس	13.661	Afrin Kantonu
Menacir (Mancar)	Menacîr	المناجير	12.156	Cezire Kantonu
'''Cerablus	Cerablus	جرابلس‎‎	11.570	Şahba Kantonu
'''Başköy	Kıbbesin	قباسين‎‎	11.383	Şahba Kantonu

Din

Rojava halkının çoğu Sünni Müslümandır.²⁴ Bölgede Ezidiler ve Hristiyanlar da yaşamaktadır.²⁵

Dil

diller Kürtçe, Arapça, Türkçe ve Süryanice'dir.²⁶

Ulaşım

Kamışlı'da uluslararası Kamışlı Havaalanı bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Irak Kürdistanı
• İran Kürdistanı
• Türkiye Kürdistanı

Kaynakça

Orijinal kaynak: suriye kürdistanı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩

7. Suriyeli Kürtler federasyon ilan etti, Şam 'tanımıyoruz' dedi , BBC Türkçe, 17 Mart 2016. ↩

8. Emir Hasanpur (çev: Cemil Gündoğan), Kürt Diliyle İlgili Devlet Politikaları ve Dil Hakları, Avesta Yayınları, İstanbul, Ocak 1997, ISBN 975-7112-20-8, s. 64. ↩

9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩

Kategoriler